Ὁ π. Ἰωὴλ Γιαννακόπουλος ὑπέρμαχος τῶν Διαχριστιανικῶν διαλόγων

( Ἀνέκδοτος ἐπιστολὴ του πρὸς τὸν Πατριάρχη Ἀθηναγόρα)

 Ἰωάννου Π. Μπουγᾶ

Θεολόγου

Διδάκτορος Νεωτέρας Ἑλληνικῆς Ἱστορίας

   Ἀφοῦ οἱ ὅποιες ἰδεοληπτικὲς ἀντιδράσεις γιὰ τὴν συνάντηση τοῦ Πατριάρχου Βαρθολομαίου καὶ τοῦ Πάπα Φραγκίσκου ἀτονοῦν, καιρὸς ἐστὶ μὲ νηφαλιότητα νὰ ἀκουστεῖ καὶ ἡ ἄποψη τοῦ γνωστοῦ τοῖς πᾶσιν στὴν Ἑλλάδα καὶ σὲ ὅλο τὸν κόσμο, τοῦ πατρὸς. Ἰωὴλ Γιαννακοπούλου, ὁ ὁποῖος μὲ τὴν θεολογικὴ γνώση ἀλλὰ καὶ τὴν ἀσκητικὴ ἐμπειρία ποὺ τὸν διέκρινε τονίζει τὴν ἀναγκαιότητα τοῦ διαλόγου μεταξὺ ὅλων τῶν Χριστιανικῶν Ἐκκλησιῶν καὶ βεβαίως μεταξὺ τῶν ἀδελφῶν Ἐκκλησιῶν Ῥώμης καὶ Κωνσταντινουπόλεως.

   Ὁ Ἀρχιμανδρίτης Ἰωὴλ Γιαννακόπουλος εἶναι μία ἀπὸ τὶς μεγαλύτερες προσωπικότητες τοῦ περασμένου αἰῶνα στὸν χῶρο τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας. Ζεῖ στὰ μέσα τοῦ περασμένου αἰῶνα στὴν Καλαμάτα ὅπου μεταμορφώνει τὴν πνευματικὴ ζωὴ τῆς πόλης μὲ κατεύθυνση πρὸς τὴν χριστιανικὴ πίστη. Πολυγραφότατος συγγραφεὺς πολλῶν ἀπολογητικῶν μελετῶν ἀλλὰ καὶ πρῶτος μεταφραστὴς καὶ σχολιαστὴς τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης στην Ἑλλάδα, ἔργο γιὰ τὸ ὁποῖο τιμήθηκε καὶ ἀπὸ τὴν Ἀκαδημία Ἀθηνῶν. Ὑπῆρξε ὁ πνευματικὸς καθοδηγητὴς πολλῶν ἁγίων μορφῶν τῆς Ἐκκλησίας ὅπως τοῦ Μητροπολίτου Μελετίου Καλαμαρᾶ, τοῦ Ἀρχιμανδρίτου Ἐπιφανίου Θεοδωροπούλου καὶ πολλῶν ἄλλων. Ἵδρυσε τὸ Ἠσυχαστήριο τοῦ Προφήτου Ἰωὴλ στὴν Καλαμάτα ὅπου σήμερα πολλὲς μοναχὲς, πνευματικὰ του παιδιὰ, συνεχίζουν νὰ τηροῦν τὶς παρακαταθῆκες του διάγοντας τὸν ἀγγελικὸ βίο.

   Τὰ κείμενα ποὺ ἀκολουθοῦν εἶναι ἀπὸ ἀνέκδοτα ἔγγραφα, τὰ ὁποῖα ὑπάρχουν στὴν Ἱερὰ Μονὴ τοῦ Προφήτου Ἰωὴλ Καλαμάτας καὶ γιὰ τὴν πρώτη τους δημοσίευση ὀφείλονται εὐχαριστίες στὴν Ἡγουμένη Γερόντισσα Χριστονύμφη καὶ σὲ ὅλες τὶς μοναχὲς.

   Ὅταν τὸν Δεκέμβριο τοῦ 1965 ὁ π. Ἰωὴλ βραβεύτηκε ἀπὸ τὴν Ἀκαδημία Ἀθηνῶν γιὰ τὸ ἔργο τῆς ἑρμηνείας καὶ σχολιασμοῦ τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης ὁ Οἰκουμενικὸς Πατριάρχης Ἀθηναγόρας ἀποστέλλει πρὸς αὐτὸν στὶς 23-2-1966 συγχαρητήρια ἐπιστολὴ γράφοντας μεταξὺ ἄλλων : «…Καὶ ἐπὶ πᾶσιν ἠσθανόμεθα ὑμᾶς ὡς πολύτιμον συνεργάτην εἰς τὴν ἀπὸ ἐτῶν προσπάθειαν προσεγγίσεως τῶν ἀδελφῶν Ἐκκλησιῶν. Διὸ καὶ καθιστῶμεν τὴν ἡμετέραν ἀγαπητὴ Ὁσιολογιότητα ἐπὶ ταύτῃ τῇ εὐκαιρίᾳ μέτοχον καὶ τῆς καταπεμφθείσης παρὰ Θεοῦ χαρᾶς καὶ εὐλογίας τῇ 7η Δεκεμβρίου λήξαντος ἔτους 1965, κατὰ τὴν ὁποίαν ἐν ἰδιαιτέροις ἐπισήμοις καὶ ταυτοσήμοις ἐν τῷ καθ’ ἡμᾶς Π. Πατριαρχικῷ Ναῷ τοῦ Ἁγίου Γεωργίου ἐν Φαναρίῳ καὶ ἐν τῷ Ἱ. Ναῷ τοῦ Ἁγίου Ἀποστόλου Πέτρου ἐν Ῥώμῃ Ἱεροτελεστίαις ἤρθη ἀπὸ τῆς μνήμης καὶ τοῦ μέσου τῆς Ἐκκλησίας καὶ εἰς λήθη παρεδόθη τὸ θλιβερὸν ἐκεῖνο γεγονὸς τοῦ 1054 καὶ νέα περίοδος ἐνεγκαινιάσθη εἰς τάς σχέσεις Ἀνατολῆς καὶ Δύσεως, ὑπὸ τὴν θέρμην καὶ τὸν φωτισμὸν τῆς ἐπελθούσης ἀγάπης τοῦ Χριστοῦ. Νῦν πρόκειται ἐνώπιον ἡμῶν ἐπὶ τὸ πλέον ὁ Θεολογικὸς μετὰ τῆς Ἀγγλικανικῆς Ἐκκλησίας, τῆς Παλαιοκαθολικῆς καὶ τῶν Ἀνατολικῶν Ἐκκλησιῶν, ἤτοι Ἀρμενικῆς, Κοπτικῆς, Αἰθιοπικῆς, Ἀσσυριανῆς καὶ τοῦ Μαλαμπὰρ τῶν Ἰνδιῶν Διάλογος, εἰς τὸν ὁποῖον κατερχόμεθα Πανορθοδόξως. Καὶ τώρα πάντες, Ἐκκλησία, Ἱερὸς Κλῆρος καὶ εὐσεβὴς Λαὸς ἡμῶν ἂς ἐργασθῶμεν ὁμοῦ, ὅπως ἐπαναφέρωμεν τὸν Κύριον καὶ Σωτῆρα ἡμῶν Ἰησοῦν Χριστὸν ἐν μέσῳ ἡμῶν, ὁπόθεν ἀπουσιάζει καὶ ἐξ αἰτίας αὐτῆς τῆς τρομερᾶς συμφορᾶς τὸ μῖσος κυριαρχεῖ μεταξὺ τῶν πλασμάτων τοῦ Θεοῦ.

 Καὶ ἐπὶ τούτοις βέβαιοι, ὅτι καὶ ἐν τοῖς ἐφεξῆς θὰ ἔχωμεν ὑμᾶς συνεργάτην προσφιλῆ καὶ ἑκάστοτε θὰ μανθάνωμεν ἐξ ὑμῶν ἀπονέμομεν ὑμῖν καὶ τοῖς ἀγαπητοῖς οἰκείοις ὑμῶν τὴν Πατριαρχικὴν ὑμῶν εὐχὴν …».

Ὁ πατὴρ Ἰωὴλ ἀπαντᾷ στὸν Πατριάρχη Ἀθηναγόρα ὡς ἑξῆς :

« Ἐν Καλάμαις τῇ 7η Ἰουνίου 1966

Παναγιώτατε,

Ὑποβάλλω τὰ σέβη μου καὶ ἐξαιτοῦμαι τὰς εὐχὰς καὶ εὐλογίας Σας.

   Ἔλαβον τὴν ὑμετέραν εὐχαριστήριον καὶ συγχαρητήριον καὶ πλήρη εὐλογιῶν ἐπιστολὴν ἐπὶ τῇ βραβεύσει τῆς ἑρμηνείας μου τῆς Παλ. Διαθήκης ὑπὸ τῆς Ἀκαδημίας Ἀθηνῶν καὶ εὐχαριστῶ θερμῶς τὴν αὐθόρμητον ταύτην χαρὰν Σας.

   Καὶ ἐγώ, Παναγιώτατε, παρακολουθῶ μετὰ θερμοῦ ἐνδιαφέροντος τὰ μεγάλα βήματα τῆς ἀγάπης Σας πρὸς τὰς ἄλλας Ἐκκλησίας Ἀνατολῆς καὶ Δύσεως καὶ εὐλογῶ τὸν Κύριον.

   Εἶναι γεγονός, ὅτι ἡ ἕνωσις τῶν Ἐκκλησιῶν διὰ τὴν ὁποίαν πάντοτε εὐχόμεθα εἰς τὰ Εἰρηνικά, τῆς λειτουργίας καὶ ὑπὲρ ἧς καὶ ὁ ἴδιος, ὁ Κύριος προσευχήθη εἰς τὴν Ἀρχιερατικὴν του προσευχὴν ( Ἰωάν. 17,11) τὴν προτεραίαν τοῦ θανάτου του, λόγω τῶν δογματικῶν μας διαφορῶν εἶναι πολὺ μακράν. Ἐν τούτοις ἡ ἀγάπη μας μετὰ τῶν ἄλλων Ἐκκλησιῶν πρέπει διὰ λόγους σκοπιμότητος καὶ οὐσίας νὰ καλλιεργεῖται μέσω διαλόγων καὶ συναντήσεων ἐντατικῶς.

   Εἶναι κρῖμα καὶ στῖγμα διὰ τὸν Χριστιανισμὸν νὰ μὴν δύνανται οἱ Ἀρχηγοὶ τῶν διαφόρων Ἐκκλησιῶν νὰ συναντῶνται καὶ νὰ συζητοῦν, καθ’ ἣν στιγμὴν Ἀρχηγοὶ Κρατῶν, οἵτινες διίστανται ὀξύτατα μεταξὺ των, νὰ μποροῦν νὰ παρακάθηνται εἰς κοινὰς τραπέζας πρὸς ἐπίλυσιν τῶν Διαφορῶν των. Ὁ κόσμος δὲν θὰ σκανδαλισθῇ ἂν μάθῃ ὅτι ἔχομεν καὶ ἡμεῖς ὡρισμένας διαφορὰς ἀντιλήψεων μεταξὺ μας. Θὰ σκανδαλισθῇ, ἐὰν δὲν ἔχωμεν μεταξὺ μας τὴν ἀγάπην, ὥστε νὰ συναντώμεθα καὶ νὰ συνομιλῶμεν. Ἡ ἀνάγκη λοιπὸν τῶν Διαλόγων μεταξὺ τῶν Ἐκκλησιῶν ὑποκρύπτει ὕψιστην σκοπιμότητα : Εὐπροσωποῦμεν ἐνώπιον τῶν ἄλλων ἀνθρώπων, οἱ ὁποῖοι δὲν διάκεινται εὐμενῶς πρὸς τὸν Χριστιανισμὸν .

   Ἐκτὸς ὅμως τῆς ἐξωτερικῆς ταύτης σκοπιμότητος τῶν Διαλόγων ὑπάρχει καὶ οὐσία δι’ ἡμᾶς τοὺς ἰδίους, ὅταν διὰ τῶν Διαλόγων αὐτῶν καλλιεργεῖται μεταξὺ μας ἡ ἀγάπη, ἡ ἑξῆς : Γνωρίζομεν, ὅτι ὅταν ὁ Κύριος ἐσταυρώθη οἱ μαθηταὶ καὶ Ἀπόστολοι του ἔχασαν τὴν πίστιν των πρὸς Αὐτόν. Ἔμεινεν ὅμως ἡ ἀγάπη των πρὸς τὸν Διδάσκαλον των καὶ μεταξὺ των, διότι ἦσαν συγκεντρωμένοι εἰς τὸν αὐτὸν χῶρον. Ὁ Κύριος ἀμείβων τὴν ἀγάπην, τὴν ὁποίαν εἶχον μεταξὺ των, τοὺς ἔδωσε καὶ τὴν πίστιν ἐμφανισθεὶς πρὸς αὐτούς.

   Διατὶ λοιπὸν νὰ ἀποκλείσωμεν νέαν ἀνάστασιν καὶ ἐμφάνισιν τοῦ Κυρίου εἰς ἡμᾶς ποὺ ἔχομεν χάσει μεταξὺ μας τὴν πίστιν, ὅταν μᾶς ἑνώσει ἡ Ἀγάπη τοῦ Ἰησοῦ καὶ συναντώμεθα εἰς κοινοὺς χώρους ;

Εὔχομαι εἰς τὸν Πανάγαθον Κύριον νὰ στεφανώσῃ τὰς προσπαθείας Σας ταύτας ὑπὸ ἐπιτυχίαν πρὸς δόξαν τοῦ Ἁγίου Ὀνόματός Του.

Εὐπειθέστατον τῆς ὑμετέρας Παναγιότητος τέκνον

Ἀρχ. Ἰωὴλ Γιαννακόπουλος»

   Οἱ ξεκάθαροι λόγοι πατρὸς Ἰωὴλ δὲν χρήζουν σχολιασμοῦ ἀλλὰ μαζὶ του ἂς προσευχηθοῦμε νὰ στεφανώσει ὁ Κύριος τὶς προσπάθειες τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου κ. Βαρθολομαίου γιὰ τὴν ἑνότητα τῶν Χριστιανικῶν Ἐκκλησιῶν.